"Büyük kedi" terimi, tipik olarak Panthera cinsinin yaşayan beş üyesinden kaplan, aslan, jaguar, pars ve kar leoparı ile Pantherinae türüne ait olmayan çita ve pumaya atıfta bulunmak için kullanılmaktadır.12 Son üçü dışındaki bu türlerin hepsi kükreyebilir.
Büyüklük farklılıklarına rağmen, diğer büyük ve küçük kedilerden önemli ölçüde göze çarpan çita hariç, çeşitli kedi türleri hem yapı hem de davranış açısından oldukça benzerdir. Tüm kediler etoburdur ve bazıları etkin süper avcıdır.3 Yerel aralıkları Amerika, Afrika ve Asya'yı içermektedir. Leoparın menzili ise Avrupa Rusyası'na kadar uzanmaktadır.
Kükreme yeteneği, gırtlak ve dil kemiğindeki uzun ve özel olarak uyarlanmış modifikasyonlar ile elde edilmektedir.4 Gırtlak, kemik dizisinden sarkan dil kemiğine bağlıdır. Dil kemiğinin sarktığı bu kemik dizisi timpanhoyal, stylohal, epihyal ve ceratohyaldir; bunlar çene ve kafatasında bulunur.5 Gırtlakta, bağın kükreme etkisini yaratan bir uzunluğa kadar gerilmesi için gerekli yapıyı üreten vokal kıvrımlar vardır. Bu doku, epitelyal mukozal astara yaklaştıkça yoğunlaşan kalın bir kolajen ve elastik liften yapılmıştır.6 Bu büyük ped katlandığında, düşük bir doğal frekans oluşturarak gırtlağın kıkırdak duvarlarının titreşmesine neden olur. Ses titreşmeye başladığında, yüksek seviyeden düşük hava direncine doğru hareket eder ve bu da kükremeyi sağlar.
Aslanın gırtlağı en uzundur ve bu sayede diğer kedilerden daha güçlü kükreyebilir. İyi koşullarda kükreme 8 ila 10 km uzaktan duyulabilir.7 Panthera cinsinin yaşayan beş üyesinin tamamamı bu uzun gırtlağa sahiptir, ancak gırtlaktaki farklılıklar nedeniyle kar leoparı kükreyemez. Kar leoparı, familyasındaki kükreyen kedilerin aksine, geniş bir ses kıvrımına izin veren büyük bir fibro-elastik doku yastığının olmamasıyla ayırt edilebilir.
Büyük kedilere yönelik başlıca tehditler coğrafi konuma göre değişkenlik gösterse de, genellikle bu tehditlerin başında habitat yok olması ve kaçak avlanma gelmektedir. Afrika'da pek çok büyük kedi, çobanlar veya hükümetin 'sorunlu hayvan kontrolü' memurları tarafından avlanmaktadır. Botsvana'daki Chobe, Kenya'daki Masai Mara ve Tanzanya'daki Serengeti gibi, Afrika leoparlarının, aslanların ve çitaların büyük ve istisnai derecede görünür popülasyonlarını barındıran belirli koruma alanları mevcuttur. Daha çok, avlanmanın büyük etoburlar için baskın tehdit oluşturduğu bu koruma alanlarının dışındadır.8
Amerika Birleşik Devletleri'nde 19 eyalet, büyük kedilerin ve diğer tehlikeli egzotik hayvanların evcil hayvan olarak sahiplenilmesini yasakladı ve Esir Yaban Hayatı Güvenliği Yasası, bu hayvanların eyaletler arası satışını ve taşınmasını yasakladı.9 İlk Esir Yaban Hayatı Güvenliği Yasası (CWSA) 19 Aralık 2003'te imzalandı.10 Bazı büyük kedi türlerinde artan ticaretle ilişkili sorunları çözmek için, CWSA düzenlemeleri 17 Eylül 2007'de kabul edilen bir yasa ile güçlendirildi.11 Bu düzenlemelerde ele alınan büyük kedi türleri aslan, kaplan, pars, kar leoparı, dumanlı pars, çita, jaguar, puma ve bu türlerin herhangi bir melezidir (liger, tigon vb.). Özel mülkiyet yasak değildir, ancak yasa, bu tür hayvanların eyaletler arası veya dış ticarette taşınmasını, satılmasını veya satın alınmasını yasa dışı kılmaktadır. Bu düzenlemeler, büyük kedileri kapsayan ticareti kontrol etmek için güçlü bir yasal çerçeve sağlıyor gibi görünse de, Dünya Vahşi Yaşam Fonu (WWF) gibi uluslararası kuruluşlar, ABD'yi bu yasaları daha da güçlendirmeye teşvik etmektedir. WWF, mevcut ABD yönetmeliklerindeki zayıflıkların, kaplan parçaları ticaretinin yapıldığı karaborsayı istemeden ateşleyebileceğinden endişe etmektedir.12
Bir hayvan koruma alanı, hayvanların doğal yaşamlarını korunan bir ortamda yaşamaları için bir sığınak görevi görmektedir. Amerika Birleşik Devletleri Balık ve Vahşi Yaşam Servisi (FWS) tarafından iyi niyetli bir hayvan barınağı olarak kabul edilmek ve Esir Yaban Hayatı Güvenliği Yasası (CWSA) kapsamında büyük kedilerin eyaletler arası dolaşımının yasaklanmasından muaf tutulmaya hak kazanmak için kuruluşların aşağıdaki kriterleri karşılaması gerekir:13
Çoğu büyük kedinin atalarının Felinae{{'}}den yaklaşık 6.37 milyon yıl önce ayrıldığı tahmin edilmektedir.15 Öte yandan Felinae, evcil kediler de dahil olmak üzere çoğunlukla küçük ila orta boy kedilerden ve ayrıca puma ve çita gibi bazı büyük kedilerden oluşur.16
Molecular Phylogenetics and Evolution{{'}}da yayınlanan 2010 tarihli bir çalışma, büyük kedilerin evrimsel ilişkilerine dair kesin bir fikir verdi.17 Çalışma, kar leoparı ve kaplanın kardeş türler olduğunu, aslan, pars ve jaguarın birbirleriyle daha yakından ilişkili olduğunu ortaya koymaktaydı. Kaplan ve kar leoparı, büyük kedilerden yaklaşık 3.9 milyon yıl önce ayrıldı. Kaplan daha sonra Pliyosen döneminin sonlarına doğru, yaklaşık 3.2 milyon yıl önce benzersiz bir türe dönüştü. Aslan ise, leopar ve jaguarın atası olan diğer büyük kedilerden 4.3 ila 3.8 milyon yıl önce ayrıldı. 3.6 ila 2.5 milyon yıl arasında jaguar, aslanların ve parsların atalarından ayrıldı. Aslan ve pars yaklaşık 2 milyon yıl önce birbirinden ayrıldı.18 4.1 ila 5.95 milyon yıl önceye tarihlenen en eski büyük kedi fosili olan Panthera blytheae, güneybatı Tibet'te keşfedildi.19
Türlerin sergilediği ağırlık aralığı büyüktür. Alt tabakada, yetişkin kar leoparı genellikle ağırlığındadır ve 'a ulaşan olağanüstü bir numune vardır.2021
Erkek ve dişi aslanlar tipik olarak sırasıyla ve ağırlığındadır2223, erkek ve dişi kaplanlar sırasıyla ve 'dır.24 Olağanüstü ağır erkek aslanların ve kaplanların vahşi doğada 'ı aştığı2526 ve esaret altında yaklaşık ağırlığında olduğu kaydedildi.2728
Bir aslan ve kaplanın melezi olan liger, ana türünden çok daha büyük olacak şekilde büyüyebilir. Özellikle, 'Nook' adlı bir ligerın 'dan fazla ağırlığa sahip olduğu bildirilmiştir.2930
Orijinal kaynak: büyük kedi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Balme, G. (2005). Counting Cats . Africa Geographic 13: 36−43. ↩
America’s 5,000 Backyard Tigers a Ticking Time Bomb, WWF Says , David Braun, National Geographic, News Watch, October 21, 2010. ↩
Captive Wildlife Safety Act - What Big Cat Owners Need to Know , U.S. Fish and Wildlife Service, Office of Law Enforcement. ↩
Khorozyan, I. G., Gennady, F., Baryshnikov, G. F. and Abramov, A. V. (2006). Taxonomic status of the leopard,Panthera pardus(Carnivora, Felidae) in the Caucasus and adjacent areas . Russian Journal of Theriology 5 (1): 41–52. ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page